Remember, remember the fifth of November, Guy Fawkes' Day

Samuel Zeller photo

Remember, remember the fifth of November,
Gunpowder treason and plot.
We see no reason
Why gunpowder treason

Should ever be forgot!

Ten wierszyk zna każde dziecko w Zjednoczonym Królestwie.

W każdą pierwszą sobotę listopada mieszkańcy Szkocji, podobnie jak mieszkańcy pozostałych części Zjednoczonego Królestwa świętują, a właściwie wspominają Dzień Guy'a Fawkes'a" (Guy Fawkes' Day) lub "Noc Guy'a Fawkes'a (Guy Fawkes' Night), zwany także "Świętem Prochowym". To jedno z najhuczniej i najbardziej niezwykle obchodzonych na Wyspach świąt. Jest ono też dość nietypowe. Nie znam bowiem drugiego takiego kraju w Europie, który by, w tak wyszukany sposób wspominał rocznice nieudanego zamachu na swojego króla i parlament.

Guy Fawkes’ Day, to dzień, w którym mieszkańcy rozpalają ogniska i ‘uruchamiają', fajerwerki w całej Wielkiej Brytanii. Przy gorącej czekoladzie, jedząc hot dogi, spotykają się ze znajomymi i sąsiadami w swoich ogródkach.

Dzieci niosą przez miasto kukły Guy'a, wykonane ze starych ubrań wypchanych gazetami, liśćmi i słomą, krzycząc przy tym: "Pensy dla Guy'a!". Następnie kukły są palone.  Kulminacyjnym momentem tego dnia jest wieczorny pokaz sztucznych ogni w miejskim parku lub na rynku (Bonfire Night).

Co to za rocznica i skąd się wzięła tradycja obchodzenia tego dnia?

Otóż dnia 5 listopada 1605 roku, grupa spiskowców, zagorzałych wyznawców religii rzymsko - katolickiej, próbowała wysadzić, przy użyciu 36 beczek wypełnionych po brzegi prochem, Izbę Lordów z rządem, królem, i jego bliskimi. Jakub I Stuart, pochodzacy ze Szkocji, zagorzały wyznawca kościoła anglikańskiego (syn Marii Stuart - katoliczki), prześladujący purytanów i katolików, był przez nich znienawidzony z całego serca. Spiskowcy mieli nadzieję, że jeśli zamordują Jakuba I, to angielscy katolicy będą mogli przejąć władzę w państwie i przywrócić religię katolicką. Na czele spisku stał między innymi Guy Fawks.

 Nie wszystko jednak poszło po myśli spiskowców. Guy został schwytany, poddany torturom, w czasie których wydał nazwiska pozostałych  spiskowców. Po trwającym ponad dwa miesiące procesie skazano go, a także innych konspiratorów, na okrutną śmierć przez powieszenie i rozćwiartowanie. W dniu swojej egzekucji, w drodze na szafot, ku zaskoczeniu licznie przybyłych oglądać egzekucje gapiów, zeskoczył z drabiny i skręcił sobie kark. Zmarł natychmiast.

 Kim był Guy Fawkes?

 Jest znany na całym świecie dzięki swojej charakterystycznej wąsatej twarzy, która została przyjęta jako maska przez wszystkich antykapitalistów, antyglobalistów, a także członków wszelkich ruchów antysystemowych i ruchów protestów przeciwko istniejącej rzeczywistości.

 Ale poza tym, co wiemy o konspiratorze, który umarł, gdy miał zaledwie 35 lat? Urodził się 13 kwietnia 1570 r. Jako chłopiec mieszkał w pobliżu Yorku wraz ze swoimi rodzicami. Jego ojciec był protestantem i pracował jako prawnik w kościele. Jednak w 1579 roku zmarł, a trzy lata później jego matka wyszła za mąż za mężczyznę o imieniu Denis Bainbridge, który był katolikiem. Więc młody Guy się nawrócił. Nawrócenie na katolicyzm w tamtych czasach było wielkim wydarzeniem, ponieważ religią panującą był anglikanizm, który nie tolerował katolicyzmu. Guy, żarliwy neofita zdecydował się opuścić protestancką Anglię i zaciągnąć się do hiszpańskiej armii w Holandii, w czasie wojny osiemdziesięcioletniej. Tam zdobył sławę i reputację dzięki wielkiej odwadze. Zdobył również duże doświadczenie w pracy z materiałami wybuchowymi. W 1604 r. w Ostendzie Guy spotkał innego Anglika, Thomasa Wintera (przywódcę spisku).  W trakcie podroży powrotnej do Londynu, Thomas powiedział Guyowi, że on i jego przyjaciele - zamierzali podjąć działania przeciwko panującemu królowi, ale do pomocy potrzebny był im wojskowy, mało znany w Londynie, ale z doświadczeniem w użyciu materiałów wybuchowych.

W piwnicy pod budynkiem Izby Lordów, konspiratorzy ukryli beczki z prochem, a Guy Fawkes miał podpalić lont dokładnie 5 listopada w dniu uroczystego otwarcia obrad Parlamentu. Plan jednak nie powiódł się, ponieważ jeden ze spiskowców postanowił ostrzec swego krewnego, lorda Monteagle, prosząc go, aby w tym dniu nie pojawiał się w parlamencie. Lord zaalarmował wtedy władze i Guy Fawkes został aresztowany.  

Dzień 5 listopada w Wielkiej Brytanii jest dniem publicznego dziękczynienia. festyny i barbecue w ogrodach i parkach są jego nieodłącznym elementem. Święto to wrosło w szkocką tradycje bardzo mocno. W tym roku mimo padającego w regionie, w którym mieszkam, deszczu mieszkańcy tłumnie wyszli na ulice, aby świętować kolejną rocznice i podziwiać fajerwerki.